اسكار يا جوشگاه يا جاي زخم در صورت و بيني و درمان
ناحيه اي از پوست است كه در اثر زخم و جراحت بافت فيبرو و سفت جايگزين بافت نرمال شده است. اسكار ناشي از روند طبيعي ترميم زخم است پس بنابراين، اسكار جزئي از روند بهبود زخم است. به جز زخم هاي بسيار جزئي هر زخمي اعم از تصادف، بيماري و جراحي شامل جراحي بيني مي تواند درجاتي از اسكار را ايجاد كند. البته استثنا اين موضوع حيوانات با ترميم كامل مي باشد كه بافت بدون اسكار رشد مي كند.
اسكارها بنابر دلايلي بيولوژيك كمتر به اشعه ماوراء بنفش مقاوم هستند و بافت غدد عرق و فوليوكول مو درونشان رشد نمي كند. بعضي بافت ها مانند استخوان بدون اسكار ترميم مي يابند. دو نوع اسكار بسيار شايع اسكار "هيپر تروفيك" و "كلوئيد" است. نوع سوم "آتروفيك" است. در كلوئيد و هيپرتروفيك كه مردم به آن "گوشت اضافه در آوردن" مي گويند، ضخامت بافت نرم به شدت و به صورت بد شكل زياد مي شود.
اسكار هيپر تروفيك وقتي رخ مي دهد كه بدن، كلاژن زياد توليد مي كند. اسكار هيپرتروفيك در بيني و بدن به شكل برجستگي قرمز روي پوست ظاهر ميشود. اسكار كلوييد قطعاً خطرناكتر از بقيه موارد است زيرا مي تواند به شكل يك تومور نرم و بدشكل ظاهر شوند. معمولاً اسكار هيپرتروفيك نمي تواند به بافتهاي اطراف زخم دست اندازي كند ولي اسكار كلوئيد دست اندازي مي كند.
اسكار كلوئيد بيشتر در سياه پوستان رخ مي دهد كه معمولاً ناشي از جراحي، تصادف، آكنه و سوراخ كردن گوشها است. اسكار كلوئيد درد و خارش دارد. قبل از عمل جراحي بيني از بيمار در مورد سابقه زخمش سوال مي شود اگر بيمار مستعد اسكار باشد بايد دقيقاً در ترميم محل دقت كرد و قبل و بعد عمل بيني از دارو جهت جلوگيري از اسكار استفاده كرد.
اسكار آتروفيك شكل اشعه خورشيد دارد وقتي اسكار آتروفيك رخ مي دهد كه بافت زيرين و عضله از بين برود مانند اسكار به علت زخم ابله مرغان.
اسكار هيپرتروفيك و كلوئيد بيشتر وقتي رخ مي دهد كه زخم درست بسته نشود و ترميم زخم، ثانويه شود. پيشگري از بروز اسكار با ترميم دقيق زخم در حين عمل بيني و ترميم با نخ هاي ظريف و استفاده از ويتامين سي بعد عمل جهت بهبود ترميم زخم و استفاده ژل سيكاكتيو و ژل سيليكون بعد عمل بيني جهت جلوگيري از بروز اسكار مي باشد كه همه اين موارد براي جلوگيري از بروز اسكار در جراحي بيني توصيه مي شود.
درمان اسكار يا جاي زخم
يك روش، تزريق ژل كلاژن و هيالورونيك اسيد جهت برجسته كردن اسكار آتروفيك مي باشد. مهمترين عارضه اين روش درمان، حساسيت آلرژيك است. از ديگر درمانها براي اسكار سطحي پوست صورت، استفاده از درموابريشن است كه با وسايل مخصوص تحت بي حسي موضعي است. يك روش بسيار مهم، ليزرهاي غير مخرب هستند شامل ليزر داي پالس و ليزر ان دي ياگ و ليزر ار گلاس. اين ليزرها ليزرهاي استاندارد جهت درمان اسكار هيپرتروفيك و كلوئيد مي باشد.
معمولاً جلسات متعدد براي درمان با ليزر ضروري است. ليزر دي اكسيد كربن كه ليزر مخرب است براي اسكار آتروفيك مفيد است. ليزر هاي مخرب قطعاً نتايج بهتر و عوارض بيشتري دارند ولي ليزر هاي غير مخرب عوارض كمتر و نتايج ضعيف تري دارند.
يكي از روشهاي درمان، استفاده از ژل سيليكون مي باشد كه هم در تشكيل و هم از تشكيل و هم در بهبود اسكار كاملا موثر است. بعضي گزارشها حاكي از اين است كه درمان با فشار در بهبود اسكار گوش موثر است.
كورتيكواستروئيد طولاني مدت مانند تريامسينولون تزريقي در نرم كردن اسكار هيپرتروفيك و يا كلوئيد موثر است. ولي بتامتازون موضعي و ساير كرم هاي موضعي كورتيكواستروئيد موثر نيستند.
اصولاً جراحي ناحيه اسكار بر پايه اين است كه اسكار يا گوشت اضافه يا جوشگاه برداشته شود و دوباره محل با نخ ظريف ترميم شود. در بيني و اسكارهاي آن نيز اين روش موثر است. برداشت جراحي معمولاً در تركيب با ساير روشها مانند ليزر و ديگر موارد از قبيل ميكرودرموابريشن و ژل سيليكوني بسيار موثر است. به طور كلي در جراحي بيني و صورت، اسكار كمتر شكل مي گيرد زيرا جريان خون بسيار قوي در صورت و بيني وجود دارد. بهترين روش پيشگيري از اسكار، ترميم اوليه دقيق زخم و مصرف داروهائي چون ژل سيليكون و يا ژل سيكاكتيو و ويتامين سي خوراكي بعد عمل است. در صورت بروز اسكار درمان دقيق كاملاً ميسر است.